หน่วยที่ 1 เครื่องมือวัดและปัจจัยการวัด
วัตถุประสงค์ทั่วไป
- เข้าใจเกี่ยวกับความหมายของเครื่องมือวัดและปัจจัยการวัด
วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม
- หลังจากศึกษาของหัวข้อนี้แล้วผู้ศึกษาจะแสดงพฤติกรรมดังต่อไปนี้
1. บอกความหมายของการวัดได้
2. บอกปัจจัยของการวัดได้
3. จำหลักการวัดได้
4. บอกระดับของการวัดได้
5. บอกชนิดของการวัดได้
เครื่องมือวัดและปัจจัยการวัด
1. ความหมายของเครื่องมือวัด
เครื่องมือวัดหมายถึง การวัดขนาดที่ได้จากการใช้งานด้านโลหะซึ่งมีมาตรฐานและวิธีการวัดที่มาตรฐาน หน่วยวัดหรือหน่วยมาตรฐานจะใช้เป็นตัวเปรียบเทียบงานที่ได้จากงานวัดและการเปรียบเทียบเรียกว่า ค่าวัด โดยวัดอ่านได้โดยตรงจากเครื่องมือวัดหรือจากเข็มชี้มาตรา ฉะนั้นเครื่องวัดจึงเป็นเครื่องมือที่ใช้หาค่าวัด ซึ่งค่าวัดนั้นมีมากมายหลายอย่างเช่น วัดความยาว วัดน้ำหนัก วัดมุม เวลา อุณหภูมิ ความเข้มของแสง เป็นต้น
2. ปัจจัยการวัด
ความละเอียดแน่นของการวัดขึ้นอยู่กับปัจจัยต่าง ๆ ของการวัด ซึ่งมีดังต่อไปนี้
2.1 จากมาตรฐาน ซึ่งคุณสมบัติมีดังนี้
- สามารถลอกแบบได้
- เปรียบเทียบทางเรขาคณิตได้
- สัมประสิทธิขยายตัวคงที่เมื่อมีอุณหภูมิเข้า
- สามารถเปรียบเทียบมาตรฐานได้
- มาตรฐานไม่เปลี่ยนแปลง
- มีความยืดตัวใช้งานได้คล่องแคล่วว่องไว
2.2 ชิ้นงาน ต้องมีลักษณะเป็นรูปทรงเรขาคณิตและความหยาบละเอียดของผิววัดออกมาเป็นค่าและผิวของงานต้องสะอาดและต้องเข้าใจลักษณะของการวัดที่เราจะวัด
2.3 เครื่องมือวัด ต้องมีลักษณะละเอียดไม่ชำรุดและเวลาวัดเครื่องมือวัดต้องตั้งฉากกับงานเสมอ เครื่องมือวัดต้องสะอาด แรงที่กดวัดต้องเท่ากันเสมอ
2.4 บุคคลที่มีคุณสมบัติในการวัด ต้องได้รับการฝึกอบรมและปฏิบัติงานอย่างชำนาญมีทักษะของการวัดมีความละเอียดรอบคอบและเข้าใจงานวัดเป็นอย่างดี รู้จักเลือกเครื่องมือที่มีคุณภาพและรู้จักวางแผนในการวัด
2.5 สิ่งแวดล้อม ควรมีอุณหภูมิเหมาะสมกับเครื่องมือวัดและความสว่างของแสงต้องมีความเข้มเพียงพอ
3. วิธีการจำหลักการวัด
เพื่อสะดวกในการจำหลักการวัด จึงสร้างโค้ดขึ้นว่า “SWIPE” ซึ่งมาจากคำดังต่อไปนี้
S มาจาก Standard แปลว่า มาตรฐาน
W มาจาก Workpice แปลว่า ชิ้นงาน
I มาจาก Instrument แปลว่า เครื่องมือ
P มาจาก Person แปลว่า ตัวบุคคล
E มาจาก Environment แปลว่า สิ่งแวดล้อม
4. ระดับการวัดงานในอุตสาหกรรม
การผลิต ต้องการความละเอียด 0.0254 มม.
การตรวจสอบต้องการความละเอียด 0.00254 มม.
การใช้เกจในห้องทดลองต้องการความละเอียด 0.000254 มม.
การทำเกจมาตรฐานใช้ในห้องทดลองต้องการความละเอียด 0.0001016 มม.
การวัดละเอียดในห้องทดลองต้องการความละเอียด 0.0000256 มม.
5. ชนิดของการวัด
การวัดแบ่งออกเป็น 2 อย่างคือ การวัดโดยตรงและการวัดเปรียบเทียบ
5.1 การวัดโดยตรง มักใช้กับเครื่องมือที่มีขีดมาตรฐานหรือสเกล
เช่น - เวอร์เนียคาลิปเปอร์
- ไมโครมิเตอร์
- บรรทัดเหล็ก
- ฉากเลื่อน
- ฉากผสม
5.2 การวัดเปรียบเทียบ ต้องนำไปวัดกับเครื่องมือวัดอีกทีหนึ่ง
เช่น - เกจวัดลวด - เกจวัดความหนา
- เกจวัดเกลียว - เกจวัดรูปทรงกระบอก
- ฟิลเลอร์เกจ - เกจรัศมี
- ปากวัดตายตัว - เกจวัดเพลาเรียว
แบบฝึกหัดท้ายบทเรียน
คำชี้แจง ให้นักเรียนเลือกข้อที่ถูกที่สุดเพียงข้อเดียว
1. ผลที่ได้จากการเปรียบเทียบกับมาตรฐานเรียกว่าอะไร
ก. ค่าเปรียบเทียบ
ข. ผลลัพธ์
ค. คำตอบ
ง. ค่าวัด
2. อะไรเป็นสิ่งที่ใช้หาค่าวัด
ก. เครื่องมือวัด
ข. เกจ
ค. คาร์ลิปเปอร์
ง. ถูกทุกข้อ
3. ต่อไปนี้ข้อใดถูกต้อง
ก. มาตรฐานสามารถเปรียบเทียบได้
ข. มาตรฐานลอกได้
ค. ความหยาบละเอียดวัดออกมาเป็นค่าได้
ง. ถูกทุกข้อ
4. ต่อไปนี้ข้อใดผิด
ก. ชิ้นงานที่วัดเป็นทรงเลขาคณิต
ข. เครื่องมือวัดต้องไม่ชำรุด
ค. แรงวัดที่กดไม่จำเป็นต้องเท่ากัน
ง. บุคคลต้องมีทักษะในการวัด
จากคำว่า “SWIPE” ใช้ตอบคำถามข้อ 5 ถึง 9
5. “S” หมายความว่าอย่างไร
ก. Environment
ข. Instrument
ค. Standard
ง. Person
6. “W” หมายความว่าอย่างไร
ก. Instrument
ข. Person
ค. Environment
ง. Workpice
7. “I” หมายความว่าอย่างไร
ก. Workpice
ข. Instrument
ค. Person
ง. Environment
8. “P” หมายความว่าอย่างไร
ก. Person
ข. Instrument
ค. Workpice
ง. Standard
9. “E” หมายความว่าอย่างไร
ก. Instrument
ข. Environment
ค. Standard
ง. Workpice
10. การผลิตมีค่าความละเอียดเท่าใด
ก. 0.0254 มม.
ข. 0.00254 มม.
ค. 0.000254 มม.
ง. 0.0000256 มม.
11. การตรวจสอบมีค่าความละเอียดเท่าใด
ก. 0.0001016 มม.
ข. 0.0000256 มม.
ค. 0.00254 มม.
ง. 0.0254 มม.
12. การใช้เกจวัดในห้องทดลองมีค่ารวม
ก. 0.000254 มม.
ข. 0.0254 มม.
ค. 0.0000256 มม.
ง. 0.00254 มม.
13. การทำเกจมาตรฐานในห้องทดลองมีค่าความละเอียดเท่าใด
ก. 0.0000256 มม.
ข. 0.0001016 มม.
ค. 0.0254 มม.
ง. 0.00254 มม.
14. การวัดละเอียดในห้องทดลองมีค่าความละเอียดเท่าใด
ก. 0.0254 มม.
ข. 0.00254 มม.
ค. 0.000254 มม.
ง. 0.0000256 มม.
15. การวัดแบ่งออกเป็นกี่อย่าง อะไรบ้าง
ก. 2 อย่างคือ การวัดโดยตรง การวัดเปรียบเทียบ
ข. 3 อย่าง คือ การวัดโดยตรง การวัดทางอ้อม วัดเปรียบเทียบ
ค. 4 อย่าง คือ การวัดโดยตรง การวัดทางอ้อม วัดเปรียบเทียบ การวัดแบบประเมินค่า
ง. ถูกทุกข้อ
เฉลยแบบฝึกหัดท้ายบทเรียน
1. ง
2. ก
3. ง
4. ค
5. ค
6. ง
7. ข
8. ก
9. ข
10. ก
11. ค
12. ก
13. ข
14. ง
15. ก
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น